اصطلاحات رایج باتریهای اسید-سربی۲

ب- اصطلاحات رایج باتریهای اسید-سربی

1. خمیر: مخلوطی از پودر اکسید سرب، سرب و افزودنیها است که به کمک اسید سولفوریک به حالت خمیر در می آیند. که در طی فرآیند شارژ خمیر روی شبکه های منفی تا حد زیادی تبدیل به سرب و خمیر شبکه های مثبت تبدیل به دیوکسید سرب می شوند.

2. شبکه: کلمه شبکه به سه منظور مختلف استفاده می شود

• شبکه های ریخته گری شده و بدون خمیر
• شبکه های خمیر مالی شده و بدون شارژ که گاهی شبکه خام نیز گفته می شود.
• شبکه های خمیر مالی و شارژ شده

3. شارژ (Charge)

فرآیندی است که در طی آن با اعمال جریان برق از یک منبع جریان خارجی (دستگاه شارژ یا شارژر)، اکسید سرب (در شارژ اولیه) و سولفات سرب (در باتریهای تخلیه شده) در روی شبکه های منفی با گرفتن الکترون تبدیل به سرب فلزی می شوند و )، اکسید سرب (در شارژ اولیة شبکه های خام) و سولفات سرب (در باتریهای تخلیه شده) در روی شبکه های مثبت با از دست دادن الکترون به دیوکسید سرب تبدیل می شوند. یا به عبارت ساده تر در طی فرآیند شارژ، جریان الکتریکی در باتری ذخیره شده و باتری آماده مصرف می شود.

4. تخلیه یا دشارژ (Discharge)

 فرآیندی است که در طی آن جریان الکتریکی ذخیره شده در باتری در اختیار مصرف کننده (چراغها، استارت خودرو و یا مدار مصرف کنندة دستگاه تخلیه و غیره ) قرار می گیرد. در طی این فرآیند، پودر سرب فلزی موجود در خمیر شبکه های منفی با از دست دادن الکترون به سولفات سرب تبدیل می شوند و دیوکسید سرب موجود در خمیر شبکه های مثبت با گرفتن الکترون تبدیل به سولفات سرب می شود.

5. دستگاه شارژ یا شارژر

• دستگاه شارژ یک منبع تغذیه است که جریان برق شهری را که یک جریان AC است به جریان DC تبدیل کرده و با اعمال این جریان به باتری، می تواند آن را شارژ نماید. دستگاههای شارژ انواع مختلفی دارند که می توانند بر اساس نحوه شارژ و یا گستره جریان یا ولتاژ خروجی دسته بندی شوند . بهترین معیار برای تقسیم بندی شارژرها ، دسته بندی بر اساس نحوه شارژ است . بر این اساس دستگاههای شارژ به 4 دسته کلی تقسیم می شوند
• دستگاههای شارژ با ولتاژ خروجی ثابت : که ساده ترین و معمولی ترین دستگاههای شارژ هستند که اغلب باتریسازان تجربی نیز از این نوع دستگاهها استفاده می کنند.
• دستگاههای جریان ثابت : در این نوع از دستگاههای شارژ، باتری تحت یک جریان ثابت DC تا رسیدن به یک ولتاژ خاص که بستگی به نوع باتری دارد، شارژ می شود.
• دستگاههای شارژ با توان الکتریکی ثابت : در این نوع ، باتری تحت یک توان الکتریکی ثابت شارژ می شود. این نوع از شارژرها بیشتر جنبه تحقیقاتی داشته و کمتر در صنعت باتریسازی کاربرد دارد.
• دستگاههای شارژ با جریان پالس : در این نوع دستگاهها، شارژ با جریانDC انجام می شود ولی در این نوع شارژر، جریان منقطع (پالسی) اعمال می شود به این صورت که در یک گستره زمانی که می تواند از چند میلی ثانیه تا چندین ثانیه تغییر کند جریان اعمل شده . سپس اعمال جریان برای یک مدت مشخص قطع شده و دوباره اعمال جریان انجام می شود. فرایند اعمال و قطع جریان به صورت متناوب تا مدت زمان مشخصی می تواند تکرار شود تا باتری شارژ شود.

6. الکترود:

در باتری الکترود همان شبکه های خمیر مالی شده هستند که در نقل و انتقال الکترون شرکت می کنند.

7. آند:

الکترودی است که در سطح آن فرآیند اکسایش انجام می شود. در فرآیند شارژ باتری، الکترود مثبت نقش آند دارد ولی در فرآیند دشارژ باتری (تخلیه)، الکترود منفی نقش آند دارد.

8. کاتد:

الکترودی است که در سطح آن فرآیند احیا (کاهش) انجام می شود. در فرآیند شارژ باتری

9. اکسایش (Oxidation):

یک فرآیندی است که طی آن یک یا چند گونه با از دست دادن الکترون به گونه یا گونه های دیگر تبدیل می شود. به عنوان مثال در طی فرآیند شارژ، اکسید سرب یا سولفات سرب در روی شبکه های مثبت به دیوکسید سرب اکسید می شوند. و نیز در فرآیند دشارژ (تخلیه)، پودر سرب فلزی در روی شبکه های منفی با از دست دادن الکترون به سولفات سرب تبدیل می شوند.

10. احیا یا کاهش (Reduction):

فرآیندی است که طی آن یک یا چند گونه با گرفتن الکترون، تبدیل به گونه های دیگر می شوند. به عنوان مثال در طی فرآیند شارژ، اکسید سرب(در شارژ اولیه شبکه های خام) یا سولفات سرب (در باتریهای تخلیه شده)  در روی شبکه های منفی به سرب فلزی تبدیل می شوند (احیا) و نیز در فرآیند دشارژ (تخلیه)، دیوکسید سرب در روی شبکه های مثبت با از دست دادن الکترون به سولفات سرب تبدیل می شوند.

11. الکترولیت :

الکترولیت یک باتری یک محلول رسانای یونی است که نقش هدایت یونی بین آند و کاتد را برعهده دارد. در باتریهای اسید- سربی این نقش بر عهده محلول اسید سولفوریک است. باتریهای تجاری اسید – سربی، محلول سولفوریک با چگالی 24/1 تا 3/1 و معمول چگالی g/ 28/1 به عنوان الکترولیت استفاده می شود.